درباره رنگ و رنگرزی

 برای رنگ کردن خامه از رنگهای شیمیائی استفاده می‌کنند. البته در سال‌های قبل، پیش از آنکه صنعت رنگهای شیمیائی پیشرفت امروزه را داشته باشد، رنگرزها  رنگهای طبیعی را بکار می‌گرفتند، لیکن رنگهای طبیعی از ثبات لازم برخوردار نبود و رنگرزها برای این که به رنگ ثابت دست یابند، ضمن اینکه پشم را در داخل رنگ برای مدت نسبتاً طولانی می‌جوشاندند، از مواد ثابت کننده شیمیائی هم به منظور ثبات بیشتر استفاده می‌کردند. در سالهای اخیر که در زمینه ساختن رنگهای شیمیائی موفقیت‌های چشمگیری حاصل شده است، دیگر رنگهای طبیعی که دسترسی به آنها هم تقریباً مشکل است، به هیچوجه مقرون به صرفه نیستند. رنگهای شیمیائی با ثبات‌ترند و بسیار آسان مورد استفاده قرار می‌گیرند.    قالی‌بافان سعی می‌کنند خامه‌ای به کار ببرند که از ثبات رنگ آن مطمئن باشند، چه در صورتی که رنگ ثابت نباشد به مرور زمان و در اثر تابش آفتاب قالی رنگ میبازد و به اصطلاح رگه‌دار میشود و این در عرف قالی‌بافی نقصی عظیم است. البته قالی‌بافان خبره چنین اشکالی را به وسیله رنگهای سرد از بین می‌برند اما این کار هم موقتی است و در مدت کوتاهی همان ایراد اول ظاهر می‌گردد. ناگفته نماند که اخیراً مواد شیمیائی به‌خصوصی بدست آمده است که رنگ پشم را بر روی قالی بافته شده ثابت می‌کند و البته باید موضوع را پیشرفتی در امر قالی‌بافی بشمار آورد.   قالی‌بافان تبریز معمولا از رنگهای روشن و شاد استفاده می‌کنند، بخصوص در فرشهائی که از سوی خریداران امریکائی سفارش میشود. این فرشها را اصطلاحاً باب امریکا هم میگویند. در قالی‌های بافت تبریز اکثراً از رنگهای سرمه‌ای، کرم، لاکی (نوعی قرمز که از رنگ کردن پشم با قرمز دانه بدست می‌آید) فیروزه‌ای، سبز، زرد طلائی، سفید، صورتی، آبی ملایم، عاجی و خاکستری استفاده میشود. معمولاً از رنگهای ملایم روشن و در فرشهای سفارش اروپا یا باب از رنگهای تندتر و تیره‌تر استفاده میشود   در بیشتر شهرها و روستاهای آذربایجان اصالت کارهای قدیمی حفظ شده و رنگ‌های طبیعی هنوز جای خود را به رنگ‌های شیمیایی نداده است. خامه‌های پشم بیشتر در دسترس است و پشم آن توسط عشایر ایل شاهسون تهیه می‌شود. هر چند که صرف نظر از کارگاه‌های شرکت فرش در تبریز سایر کارگاه‌ها بیشتر رنگ‌های شیمیایی استفاده می‌کنند.